Jesteśmy coraz bardziej dumni z naszej historii i historycznych postaci. Coraz więcej osób uważa, że żyjemy w kraju lepszym niż inne – wynika z badań TNS Polska dla Narodowego Centrum Kultury.
Zdaniem zdecydowanej większości Polaków (79 proc.) jako naród mamy powody do dumy – zarówno ze względu na postaci, jak i wydarzenia historyczne. W porównaniu z badaniami z poprzednich lat wyraźnie zmniejsza się poczucie wstydu. Obecnie już tylko co piąty (19 proc., w 2003 – 36,6 proc.) przyznaje, że byli w przeszłości również tacy, którzy przynieśli Polsce wstyd. 27 proc. badanych wskazuje na tego rodzaju fakty (w 2003 r. – 36,4).
Z kogo jesteśmy najbardziej dumni? 30 lat temu Polacy najczęściej wymieniali postaci z odległej historii: Tadeusza Kościuszkę (35,2 proc.), Władysława Jagiełłę (13,8), Mikołaja Kopernika (13,3) czy Józefa Piłsudskiego (12,5). Dzisiaj Marszałek jest wprawdzie jeszcze popularniejszy (19 proc.), ale wyprzedzają go papież Jan Paweł II (46 proc.) i legenda „Solidarności” Lech Wałęsa (20 proc.). Począwszy od 2003 r., coraz wyżej lokuje się Maria Skłodowska-Curie (obecnie na czwartym miejscu, 8 proc. wskazań).
Powód do dumy daje nam nie tylko Jan Paweł II, ale również fakt jego wyboru na papieża (19 proc.). To dla Polaków niemal równie ważne jak transformacja ustrojowa i obalenie komunizmu (18 proc.) i nawet ważniejsze niż odzyskanie niepodległości w 1918 r. (14 proc.).
O wiele większych trudności przysparza nam stworzenie wspólnej listy postaci i faktów jednogłośnie ocenianych negatywnie. Jeszcze w 2003 r. najwięcej osób wskazywało Wałęsę (9 proc., teraz – 1 proc.), obecnie – Wojciecha Jaruzelskiego (4 proc.).
Choć wiedza Polaków na temat 11 listopada 1918 r. zwiększa się, to jest ona raczej powierzchowna. Wciąż co czwarty nie potrafi wskazać daty, którą upamiętnia Święto Niepodległości (11 proc. wskazuje błędnie, 14 proc. – przyznaje, że nie wie).
Gdy w 2003 r. pytano Polaków o stosunek do własnego państwa, więcej osób deklarowało, że „chciałoby być dumnym z Polski częściej, niż jest” (94 proc., dzisiaj – 82 proc.) i przyznawało, że „są pewne rzeczy w dzisiejszej Polsce, których jako Polak się wstydzę” (78 proc., obecnie – 63 proc.).
Wciągu 13 lat wyraźnie wzrosła liczba osób przekonanych, że „Polska jest lepszym krajem niż większość innych krajów” (w 2003 r. – 33 proc., dziś – aż 55 proc.,). Nieco ponad połowa naszych rodaków nie ma też wątpliwości, że „świat byłby lepszy, gdyby ludzie z innych krajów byli bardziej podobni do Polaków” (z 30 proc. do 51 proc.).
Badanie TNS Polska dla Narodowego Centrum Kultury zostało zrealizowane na potrzeby wieloletniego programu rządowego „Niepodległa”.
